فروردین ۱۳۸۱
روزنامه نوروز
گفت‌وگو: ژیلا بنی‌یعقوب
هنگامی که در دفتر سفارت فلسطین به انتظار مصاحبه با صلاح زواوی سفیر فلسطین در تهران نشسته بودم ، تلفن‌ها لحظه‌ای آرام و قرار نداشت. منشی سفارت هرچند دقیقه گوشی را برمی‌داشت و بعد از شنیدن صحبت‌های طرف مقابل می‌گفت: «هنوز که چیزی اعلام نشده است ، اگر خبری شد از طریق روزنامه‌ها باخبر می‌شوید.» با کنجکاوی پرسیدم «آن‌ها چه میخواهند که شما چنین جوابی می‌دهید؟»
با لبخندی گفت: «همه روزه تعداد زیادی از مردم تلفن می‌زنند و خواستار اعزام به اراضی اشغالی برای جنگ با اسراییلی‌ها می‌شوند. بیشترشان هم افغانی هستند، البته ایرانی‌ها هم زیاد تماس می‌گیرند.»
با صلاح زواوی در دفترش در سفارت فلسطین در خیابان فلسطین تهران مصاحبه کردم. دفتری که با پرچم فلسطین و عکس یاسرعرفات آراسته شده بود، عکس مردی که همیشه لباس نظامی زیتونی رنگ به تن و اسلحه‌ای به کمر دارد. عرفات سال‌ها پیش به خبرنگار تایم گفته بود: «وقتی هواپیمای حامل من و دوستانم در تونس سقوط کرد، دو تصویر در برابر چشمم ظاهر شد، اول تصویر برادران شهیدم ابوجهاد ، ابوایاذ و دیگران. دوستانم که در هواپیما بودند بعدها به من گفتند که من در حال بیهوشی می‌گفتم: «منتظرم باشید، به زودی می‌آیم.» تصویر بعدی، تصویر مسجدالاقصی در بیت‌المقدس بود، یعنی آن قدر زنده خواهم ماند تا در آنجا نماز بگزارم.»
مصاحبه را با سفیر فلسطین با سوال درباره عرفات شروع کردم.
آقای سفیر، این روزها یاسر عرفات خبرسازترین مرد جهان است و بسیار از او به عنوان سمبل مقاومت یاد می‌شود. می‌خواهم بدانم آخرین خبرهای شما از رییس دولت‌تان چیست؟
همان‌طور که می‌دانید الان رییس ابوعمار (یاسر عرفات) در محاصره است و دشمن تمام ساختمان ریاست فلسطین را با خاک یکسان کرده است. ایشان به همراه محافظان و معاونانش فقط در دو اتاق به سر می‌برند و مسوولیت امور را برعهده دارند. باید بگویم تاکنون در همین ساختمانی سی‌نفر از محافظان آقای عرفات شهید و یا مجروح شده‌اند.
چندی پیش روشنفکران ایرانی نامه‌ای را که خطاب به عرفات نوشته بودند، تحویل شما دادند، آیا شما توانستید این نامه را به ایشان برسانید؟
ما کانال‌هایی برای ارتباط با رییس ابوعمار داریم و تمام نامه‌هایی را که تاکنون به دست ما رسیده توسط همین کانال‌ها به ایشان رسانده‌ایم. البته همان طور که می‌دانید امکان برقراری تماس مستقیم با آقای عرفات وجود ندارد. حتی رییس‌جمهور خاتمی تلاش کردند با ایشان تماس بگیرند اما نتوانستند. ما همه نامه‌ها و پیغام‌ها را به دفتر رهبری فلسطین منعکس می‌کنیم و آن‌ها با راه‌ها و شیوه‌های مخصص خود این نامه‌ها را به دست رییس ابوعمار می‌رسانند.
جورج بوش، رییس‌جمهوری آمریکا ضمن این که گفته است «عملیات انتحاری باید متوقف شود»، عرفات را متهم به پشت کردن به آرمان فلسطینی‌ها به خاطر ناتوانی‌اش در توقف حملات انتحاری کرده است. می‌خواهم بدانم آیا آقای عرفات توانایی توقف این حملات را ندارد و یا این که اصولا با توقف آن موافق نیست؟
به نظر من آقای بوش پاسخ صحبت‌هایش را می‌داند. او بعضی وقت‌ها می‌گوید آقای عرفات ناتوان است و نمی‌تواند این عملیات را متوقف کند و بعضی وقت‌ها می‌گوید فقط او قادر است این عملیات‌ها را متوقف کند.
من دوست داشتم شما به جای این سوال می‌پرسیدید اصلا عملیات شهادت‌طلبانه چیست.
می‌توانید ضمن پاسخ گفتن به این سوال معنای آن را هم بگویید؟
به هرحال باید بگویم هیچ کس روی زمین وجود ندارد که بتواند عملیات شهادت‌طلبانه را متوقف کند. قبل از برخورد با این نوع عملیات باید علل آن را شناسایی کرد و پرسید چرا این انسان‌ها دست به عملیات شهادت‌طلبانه می‌زنند. شما فکر می‌کنید یک دختر ۱۶ ساله یا یک پسر جوان به این راحتی‌ها خودش را فدا می‌کند. آن‌ها هم آرزو دارند زندگی خوبی داشته باشند و ازدواج کنند. آن‌ها هم دوست دارند خانواده تشکیل دهند و آینده خوبی داشته باشند. آیا از خودتان پرسیده‌اید که آن‌ها چطور به این مرحله رسیده‌اند که جان خود را فدا می‌کنند. این سوال مهمی است. آن دختر یا پسر نوجوان که دست به عملیات شهادت‌طلبانه می‌زنند یا تمام خانواده‌اش جلو چشمانش قتل‌عام شده‌اند و یا خانه‌اش بر سر خود و خانواده‌اش ویران شده و یا دردها و رنج‌های طولانی مردمش را دیده است.
جنایت‌های شارون، نخست‌وزیر اسراییل باعث آن شده تا شاهد چنین عملیات‌های باشیم. وقتی کسی تصمیم به شهادت می‌گیرد و میخواهد شهید شود با هیچ کس در دنیا مشورت نمی‌کند.
دفاع از زمین، مقدسات، خانواده و ناموس «شهادت» است و وقتی یک جوان دست به عملیات شهادت‌طلبانه می‌زند، امیدش را به این دنیا از دست داده است اما به آخرت که امیدوار است.
این را هم بگویم که کارهای مجرمانه شارون در شهرها و روستاهای ما باعث می‌شود که در آینده با واکنش‌های سخت‌تر از آنچه که اکنون اتفاق می‌افتد. روبه‌رو شود.
آیا فکر نمی‌کنید گسترش عملیات شهادت‌طلبانه وضع را برای فلسطینیان بدتر و موضع راستگرایان اسراییلی را در داخل جامعه اسراییل تقویت کرده است؟ براساس یک نظرسنجی که به تازگی و پس از خشونت‌های اخیر توسط «بی‌‌بی‌سی» در اسراییل انجام شده است ۸۵ درصد از مردم اسراییل که لزوما همه آن‌ها هم راستگرا و افراطی نیستند خواهان انجام عملیات نظامی و تلافی‌جویانه شدید علیه فلسطینیان هستند؟
پاسخ من واضح بود. وقتی خانه من جلوی چشمانم ویران شود و خانواده‌ام در برابر دیدگانم نابود شوند، من برای انجام عملیات شهادت‌طلبانه با کسی مشورت نمی‌کنم و فقط کار خودم را انجام می‌دهم. کسانی که دست به چنین عملیاتی می‌زنند، محاسبات سیاسی انجام نمی‌دهند.
آیا انجام عملیات‌های شهادت‌طلبانه که به تازگی گسترش زیادی یافته است، به اسراییلی‌ها کمک نمی‌کند تا مظلوم‌نمایی کنند؟ توجه شما را به این موضوع جلب می‌کنم که در روزهای گذشته در بعضی از کشورهای اروپایی تظاهرات‌هایی به نفع اسراییلی‌ها و علیه این نوع عملیات‌ها برپا شده است… البته حتما شما می‌دانید که منظور من از این پرسش‌ها دفاع از اسراییلی‌ها نیست؟
من منظور شما را از سوال درک می‌کنم. اما پاسخ من بسیار روشن است. من به عنوان سفیر فلسطین یا به عنوان صلاح زواوی و یا به عنوان یک انسان اگر الان به خانه خودم بروم و ببینیم اسراییلی‌ها تمام خانواده‌ام را به شهادت رسانده‌اند آیا در چنین وضعی کسی می‌تواند به من بگوید که عکس‌العمل تو باید حسابگرانه باشد.
نظر آقای عرفات درباره عملیات استشهادی چیست؟ آیا ایشان هم در این باره مثل شما فکر می‌کنند؟
رییس ما آقای عرفات به خاطر موقعیتش که رییس دولت خودگردان است این عملیات را محکوم می‌کند و نمی‌تواند که محکوم نکند. بین یک انسان معمولی وقتی تحلیل سیاسی می‌کند با یک رهبر و یا یک مسول فرق بسیار وجود دارد. من نظرم را به عنوان سفیر فلسطین گفتم و تاکید می‌کنم شارون باید نیروهای خود را از شهرها و روستاهای فلسطینی بیرون ببرد، قطعنامه‌های مشروع بین‌المللی را درباره تشکیل یک دولت مستقل فلسطینی به پایتختی قدس شریف قبول کند، شهرک‌های صهیونیستی را از میان بردارد و اجازه بازگشت آوارگان فلسطینی را به وطناشن بدهد…
و در این صورت عملیات استشهادی متوقف خواهد شد؟
من چنین چیزی نگفتم شما حرف توی دهان من نگذارید.
وقتی شما بلافاصله بعد از گفتن نظرتان درباره عملیات شهادت‌طلبانه، شرط و شروطتان را می‌گویید، من این‌طور برداشت می‌کنم که این شرایط پایان دادن به انجام عملیات شهادت‌طلبانه است؟
شما آزادید که هر طور می‌خواهید فکر کنید. اما من دوباره تاکید می‌کنم که رفتارهای شارون باعث واکنش‌های شدیدتر مردم ما خواهد شد. و او باید رفتارهای وقیحانه و قبیحانه خود را تغییر دهد و بهانه‌ها را از میان بردارد.
آقای زواوی! می‌خواهم بدانم از نظر شما صادق‌ترین افراد و کشورها در کمک به مردم فلسطین کدام افراد و کشورها هستند؟
ما از صدسال پیش علیه طرح صهیونیست‌ها می‌جنگیم و اگر کمک‌های کشورهای عربی اسلامی نبود تا به امروز پایدار نمی‌ماندیم. هرکدام از کشورهای عربی، اسلامی در مبارزات مردم فلسطین نقشی دارند و این نقش بنابر ضرورت سیاسی، تعهد مذهبی، ملی و فراملی ایفا شده است. ما نمی‌گوییم چه کسی چقدر به ما کمک کرده است و اصولا با این مخالفیم که حتی یک کلمه علیه کشورهای عربی، اسلامی سخن گفته شود. البته معنای حرف‌هایم این نیست که از رفتار تمام این دولت‌ها و کشورها راضی هستیم. اما ما به چیزهای که این نظام به عنوان کمک در اختیارمان می‌گذارند، راضی هستیم و سعی می‌کنیم از راه‌های منطقی، این کمک‌ها را مضاعف کنیم.
منظور من از سوال این بود که حامیان واقعی فلسطینی‌ها در حال حاضر چه کسانی هستند؟
میلیون‌ها توده عربی و اسلامی در خیابان‌ها به نفع فلسطین راهپیمایی می‌کنند. حامیان ما در تمام کشورهای جهان هستند. شما شاهدید که ما اکنون در یک وضع جنگی به سر می‌بریم و در چنین شرایطی ما حق نداریم به جای توجه به دشمن اساسی خود دشمنان تازه‌ای برای خود بسازیم، چه برسد که آن‌ها برادران و عزیزان ما باشند و آنقدر آگاهی داریم که طبیعت و شرایط هر نظام را درک کنیم.
ما یک امت فلسطینی نیستیم، ما بخشی از یک امت عربی و اسلامی هستیم.
شنیده‌ام در بحران‌های اخیر گروه‌های فلسطینی به ویژه گروه‌های «حماس» و «جهاد اسلامی» به آقای عرفات نزدیک‌تر شده‌اند. آیا شما این موضوع را تایید می‌کنید؟
در واقع آن‌ها برادران و عزیزان ما هستند و تمام گروه‌های فلسطینی و در راس آن‌ها برادر و رییس‌مان آقای عرفات در یک صف واحد علیه دشمن می‌جنگند و هدف همه آن‌ها یکی است و آن بیرون راندن اشغالگران و از بین بردن شهرک‌های یهودی‌نشین، بازگشت آوارگان، تشکیل دولت مستقل فلسطینی به پایتختی قدس شریف. بنابراین موضوعی برای اختلاف وجود ندارد.
اما فراموش نکنید که بعضی از گروه‌های فلسطینی از جمله حماس و جهاد اسلامی همواره بر سر مسایلی با آقای عرفات و الفتح اختلاف داشته‌‌اند. از جمله درباره پذیرش توافقنامه غزه- اریحا و تشکیل دولت مستقل فلسطینی در کنار دولت اسراییل. آقای عرفات پذیرفتند که وارد فرآیند صلح و مذاکره شوند اما حماس و جهاد خواهان نابودی کامل اسراییل هستند… درست نمی‌گویم؟
من تاکید می‌کنم که این سوالتان را فراموش کنید. شما درباره گذشته سوال نکنید و اختلافات را فراموش کنید، چون الان زمان طرح اختلافات نیست…
آقای سفیر! اما گروه‌ها و کسانی در ایران به بهانه حمایت از گروه‌هایی مثل حماس و جهاد اسلامی،آقای عرفات را به عنوان یک سازشکار معرفی می‌کنند، آیا شما نمی‌خواهید پاسخی به این افراد در ایران بدهید؟
تمام ملت فلسطین در سرزمین‌های اشغالی ۱۹۴۸ و در کرانه غربی رود اردن و نوار غزه چه در داخل و چه در خارج، تمام گروه‌های فلسطینی اعم از مسلحانه و غیرمسلحانه به خاطر هدف مشترکشان می‌جنگند و تمام دنیا هم حق مشروع فلسطینیان را تایید کرده است.
ما فلسطینی‌ها قبل از اسلام و بعد از اسلام صدها سال در کنار یهودیان زندگی و در اندلس اسپانیا از آن‌ها حمایت کرده‌ایم و امروز هم کینه‌ای از یهودی بودن آن‌ها در دل نداریم و آرزومندیم با آرامش در این دنیا با آن‌ها زندگی کنیم، به ویژه اگر در میان آن‌ها کسانی از حقوق ما دفاع کنند.
آیا معنای حرف‌های شما این است که هم‌اکنون هیچ اختلافی میان حماس، جهاد اسلامی و آقای عرفات وجود ندارد. برداشت من درست است؟
بله.
موضع ایران را در برابر مساله فلسطین چگونه ارزیابی می‌کنید؟
پاسخ این سوال نیازمند یک سخنرانی طولانی است. اما من اطمینان دارم که ما و شما در یک سنگر هستیم. هیچ‌کس در ایران مخالف تشکیل دولت مستقل فلسطینی، از بین بردن شهرک‌های مستقل فلسطینی و بازگشت آوارگان به فلسطینی‌ها نیست.
رهبر معظم انقلاب خواهان اجرای یک راه‌حل دموکراتیک برای مساله فلسطین هستند و من همچنان که در سخنرانی‌ام در مجلس شورای اسلامی گفتم طرح ایشان را در حل مساله فلسطین تایید می‌کنم و ای کاش این طرح امروز عمل شود تا فردا.
آیا با اتفاقات اخیر می‌توان گفت زمان شکست طرح امیر عبدالله به همین زودی فرا رسیده است؟
برداشت شما درست نیست.
پس شما هنوز به آن امیدوارید؟
اولا همه کشورهای عربی و اسلامی راه‌حل نظامی را برای مساله فلسطین کنار گذاشته‌‌اند و صلح را به عنوان یک جایگزین استراتژیک پذیرفته‌اند.
کسی که مخالف صلح است، صهیونیست‌ها هستند نه ما… امیرعبدالله با آگاهی کامل از موضع‌گیری جهان عرب نسبت به مناقشه فلسطین و اسراییل این طرح را مطرح کرد. البته جدل‌های و اختلافات زیادی نسبت به این طرح وجود داشت اما من همیشه به دوستان می‌گویم ما بر سر چه با هم اختلاف داریم؟ ابتکار صلح امیرعبدالله نه اولین ابتکار صلح است و نه آخرین آن خواهد بود.
مشکل ما طرف مقابل (اسراییل) است که خواهان صلح نیست. آن‌ها دولتی از فرات تا نیل میخواهند. مشکل طرح صلح امیر عبدالله در خود این طرح نیست بلکه این است که سران عرب وقتی آن را پذیرفته‌اند نگفتند اگر اسراییل آن را نپذیرفت، چه باید کرد؟ این را هم بگویم که وقتی تمام اعراب این طرح را پذیرفته‌اند، دیگر متعلق به امیر عبدالله نیست و متعلق به تمام اعراب است. اما متاسفانه سران ما نگفتند اگر شارون این طرح را نپذیرفت چه خواهند کرد.
آقای زواوی! با ویژگی‌هایی که خودتان برای اسراییل برشمردید و تاکید کردید که آن‌ها خواهان صلح نیستند آیا شما هنوز هم به مذاکره و تحقق صلح امیدوارید؟
دشمن ما می‌داند چه میخواهد و آن اجرای یک طرح استعماری است. مشکل این نیست که ما به تحقق صلح با آن‌ها ایمان داریم یا نه؟ یهودیان فلسطین در اوایل قرن گذشته بیش از پنج هزار نفر نبودند و به بهانه زیارت اماکن مقدس وارد فلسطین می‌شدند و روزبه‌روز گسترده‌تر شدند، بعد اعلامیه بالفور مطرح شد و در سال ۱۹۴۷ سازمان ملل قطعنامه اعلامیه تقسیم فلسطین را صادر کرد و به یهودیان فلسطین که کمتر از شش درصد کشور ما را در اختیار داشتند، ۵۶درصد از خاک فلسطین را واگذار کرد و ۴۴ درصد آن را به ملت فلسطین داد. یهودیان وقتی در ۱۴ مه ۱۹۴۸ دولت اسراییل را اعلام کردند، هشت درصد از خاک فلسطین را تصرف کرده بودند و در سال ۱۹۶۷ تمام خاک فلسطین را تصرف کردند. با این وضع آیا به نظر شما آن‌ها طالب صلح هستند؟
آن‌ها بعد از ۱۰ سال از زمان مذاکرات صلح ۱۸ درصد از مساحت کرانه غربی رود اردن و نوار غزه را به ما دادند و الان دوباره تمام آنچه را که به ما داده بودند، اشغال کرده‌اند و هر روز میخواهند رویاهای ما را برای داشتن یک دولت کوچک و کوچکتر کنند. بنابراین آن‌ها از کدام صلح صحبت می‌کنند؟ جهان عربی و اسلامی صلح را به عنوان یک راه‌حل استراتژیک پذیرفته است و دیگر این جهان راه‌حل نظامی را نمی‌پذیرد.
امروزه تنها چیزی که برای ما باقی مانده این است که پیرو جوان، کوچک و بزرگ و زن و مرد از رویاهای خودمان برای داشتن دولت دفاع کنیم.
آیا تحولات اخیر در سرزمین‌های اشغالی و گسترش عملیات استشهادی به معنای بازگشت سازمان الفتح و آقای عرفات به استراتژی نظامی است؟ آیا آقای عرفات از راه‌حل‌‌های سیاسی و مذاکره ناامید شده‌اند؟
هیچ راه‌حل سیاسی بدون بازوی نظامی به نتیجه نمی‌رسد. الجزایری‌ها در همان حال که با فرانسوی‌ها می‌جنگیدند با آن‌ها مبارزه هم می‌کردند، ویتنامی‌ها وقتی در پاریس با آمریکایی‌ها گفت‌وگو می‌کردند، در سرزمین خودشان با آن‌ها می‌جنگیدند. باید از تمام فشارها علیه دشمن استفاده کرد؛ هم فشار سیاسی و هم فشار نظامی.
البته در حال حاضر آن‌ها مشغول استفاده از تمام توان نظامی خود علیه ما هستند و نه ما علیه آن‌ها.
اسراییلی‌ها می‌گویند قصد دارند معبد سلیمان را بر ویرانه‌های مسجدالاقصی بسازند. آیا به نظر شما این حرف آبی بر آتش است یا روغنی بر آتش؟
عرفات سال‌ها پیش گفته بود «آنقدر زنده خواهیم ماند تا در مسجدالاقصی نماز بگزارم» و در جایی دیگر هم گفته بود «مرگ من مرگی آرام خواهد بود، مرگی در رختخواب» آقای سفیر! او این روزها در زیر موشک‌های اسراییلی زندگی‌اش را می‌گذراند. می‌خواهم بدانم در این اوضاع شما چه سرنوشتی را برای رهبر خودتان متصورید؟
ما آنقدر مبارزه را ادامه خواهیم داد تا آرزوهایمان برآورده شود و امیدواریم هم ایشان زنده بمانند و هم شما زنده باشید و همه ما با هم در قدس در مسجدالاقصی، اولین قبله و سومین حرم شریف نماز بخوانیم.
+ نظری برای این مطلب وجود ندارد.
افزودن